Bebeklerde Ek Gıda Vermeye Ne Zaman Başlanır?

Bebekler doğduktan sonra en kıymetli besin anne sütüdür. Anne sütünün bulunmadığı durumlarda bunun yerine mamalar ile beslenme sağlanmaktadır. Eskiden ek gıdaya geçiş dördüncü ay olarak bilinmekteydi. Ancak günümüzde 180 gün dolmadan bebeklerde ek gıda dönemine geçiş önerilmemektedir. Bazı hekimler anne sütüyle beslenmeyen bebeklerde ek gıdaya geçişi 4. ayda başlatmadır. İlk 6 ay sadece anne sütü yeterlidir.

Annelerimizden duyabiliriz: “Biz size verdik de bir şey mi oldu- Biz de size dördüncü ayda tadımlara başlamıştık. Meyvelerin sularından, yemeklerin sularından ekmeği banıp banıp ağzınıza veriyorduk. Bir şey mi oldu? Şu an gayet sağlıksız.” diyebilirler. Ancak geçmişte yapılan yanlışlar sonuçlarını daha henüz vermemiş olabilir. Kaldı ki nesiller ilendikçe dünyada alerji, hipertansiyon ve diyabetin ciddi bir çizgide büyüdüğünü bilinmektedir. Belki de geçmişte yapılan hataların sonuçları bu şekilde gerçekleşmiştir.

Bebeklerde Ek Gıda Başlama Süresi Neden 180 Gün?

Bağırsak hücrelerinin kol kola girmiş halaya durmuş insanlar olduğunu düşünelim. Bu kol kola girmişlig bebek daha 180 günden küçükken çok gevşektir. Yani kollar açıktır. Dolayısıyla buradaki boşluklardan istenmeyen büyüklükteki proteinler geçebilir. Halbuki gıdalar iyice sindirilmiş, alerjiye sebep olmayacak otoimmüniteyi tetiklemeyecek kadar küçültüp ondan sonra bünyemize dahil etmek istenmektedir. Ama 180 günden önce hem o proteinleri sindirmek için enzimlerimiz yeterli değildir hem de buradaki açıklıktan yeterince sindirilmemiş proteinlerin geçebilmesine elverişli bir bağırsak yapısı vardır. Sadece bu dönemde en ideal olan anne sütünü sindirmeye müsaittir. Halbuki 180 gün olduğunda halaya durmuş o kişilerin kolları sımsıkı yani aradan gerçekten yeterince parçalanmadan hiçbir protein geçmesine izin vermektedirler.

Peki bebeğimiz 180 günlük oldu o zamana kadar varsa anne sütüyle yoksa formül sütle veya kombine bir şekilde besledik ve şimdi ne yapacağız?

Bebeğimizin ek gıdaya geçmeyi hazır olduğunu aslında nörolojik olarak da anlaşılabilmektedir. Bebeğiniz dört buçuk beş aydan sonra yemek yerken sofrada artık sizi rahat bırakmayacaktır. Bir şey yerken atılmaya çalışacaktır. Siz kaşığı uzatırken uzanmaya çalışacaktır. Bu bebeğinizin canı çekiyor siz onu mahrum bırakıyorsunuz , yarın bir gün bu bir sıkıntıya dönüşür gibi algılamamanız gerekmektedir. Onun bu şekilde davranması aslında nörolojik olarak buna sofrada oturmaya hazır olduğu anlamına gelir. Ama bağırsaklar henüz yeterince gelişmediği için siz bunu gene 180 günün sonunda ertelemelisiniz.

Sofraya oturtacağız zaman mama sandalyesi kullanmanızı önerilmektedir. Mutlaka emniyet kemerlerini takmanız gerekmektedir. Televizyon yada telefon ekranına baktırmadan sadece o anda olduğunu hissederek yemek yemesi en ideal ortamdır. Zaten ilk başta tadım yapacaksınız. Bu tadımları yapacağınız zaman günün her iki taraf için de yani anne içinde bebek içinde en keyifli anı seçilmeli ve bebeğimiz uykusunu güzel almış altı temiz keyfi yerinde ve eğlenmeye hazır bir anı kullanmanız istenmektedir. Annenin üzerinde stres olursa eyvah yiyecek mi eyvah beğenecek mi derse bu bebeği yansıyacaktır ve bebek bundan negatif etkilenecektir. O deneyim onun için iyi sonuçlanmayabilir.

Bebeğinizin altı aya kadar diliyle annenin memesini ya da biberonunu sağma hareketi yaptığı için aslında verdiğiniz ek gıdayı ne yapacağını bilemeyerek zaman zaman dilimi dışarı çıkarma hareketiyle bebek aslında bunu beğenmemiş veya midesi bulanmış gibi yaptığın zannedebilirsiniz bunun gerçekten beğenmediği anlamına gelmeyebilir. Tekrar tekrar bunu yapabilmesi için teşvik etmeliyiz.

Ek Gıda Nasıl Hazırlanmalı

Bebeklerde ek gıda hazrılarken blender kullanmak yasaktır. Tel süzgeç de kullanılmamalı tülbentten geçirilmelidir. En fazla çatalla ezilmeli ve bebeğimizin ayı büyüdükçe partikül büyüklüğü de biraz biraz arttırılmalıdır. Artık dokuzuncu aydan sonra gag refleksi artık yeterince oturduğu için bebeğiniz eliyle kendini tamamıyla besleyebilir.

Bazen blw yöntemi merak eden anneler ve bunu bebeğini uygulamak isteyenler olabilir. Sadece blw yöntemi uygun değildir. Kaşıkla besleme ile blw yöntemini kombine yapmanız önerilmektedir. Örneğin bebeğinizi bir kabak püresi hazırladınız. Küçük bir kaseye koydunuz masasının üstüne. Yanında da 2 3 kalem buharda haşladığımız kabağı şeklini rengini kokusunu görmesi için onun önüne bırakabilirsiniz. Bazen o kabağı alıp masaya yedirmek isteyebilir bazen aşağıya atmak isteyebilir sizde o sırada iki kaşık 3 kaşık kabağını tattırabilirsiniz.

Alerjiye Dikkat

Öncelikle bir alerjiyle karşılaşıp karşılaşmayacağımızı test etmemiz gerekiyor. Bunun için önce bir tadım malzemesi seçiyorsunuz. Bu tadım malzemesi meyve olabilir sebze olabilir ya da yoğurt olabilir. Yani ilk üç basamakta meyve sebze yoğurtlar. Buradan siz istediğinizi seçin. Ben bebeğime meyve taktırmak istiyorum, ben bebeğime sebze taktırmak istiyorum, belki de daha sonra tatlı yiyeceklere alıştığı için tatsız olanları sevmeyebilir gibi bir korku olabilir. Bunun tıbbi bir altyapısı yok ama yine de siz böyle tercih edebilirsiniz. Ya da ben yoğurtla başlamak istiyorum diyebilirsiniz. Sonuç da ne seçerseniz seçin bu üç kalemden mutlaka üç gün denemeniz gereklidir. Birinci gün yalnızca bir kaşık ikinci gün yalnızca iki kaşık üçüncü gün 3 kaşık.

Eğer çocuğunuzun vücudunda plaka şeklinde kabarmalar dudaklarında göz kapaklarında şişlik olmadıysa bir alerjik reaksiyon arka arkaya kusma veya çok şiddetli ishale yol açmadıysa bu gıda sizin için güvenli olarak kabul edilebilir ve güvenli gıda listenize kaydedebilirsiniz. Bundan sonra istediğiniz porsiyonlarda bebeğinize vermeye devam edebilirsiniz. Aynı zamanda yeni seçtiğiniz bir gıdanın da üç günlük denemesine başlayabilirsiniz. Yani önce üç gün şeftali püresi verdim dördüncü gün yarın bir şeftali bebeğime bir öğünde yedirirken örneğin yoğurdun tadına da başlayabilirsiniz.

Tadım yaptığımız kalemler birbiriyle karışmaya müsait ise o zaman karıştıra karıştıra ilerleyebilirsiniz. Mesela bir kabağı buharda haşlandınız çatal ile ezdik üçgün kuralına göre üç gün üst üste verdik. Hiçbir sorunla karşılaşmadık o zaman kabak püresinin yanına atıyorum yanında havuç dilimleyebilirsiniz. Böylelikle kabak havuç karışımını vermeye devam edebilirsiniz. Ama aslında havucun tadımını yapmakta olduğunuz bir dönemde olmuş olursunuz.

Alerji Belirtileri

Bazen daha önce hiç denemediğiniz gıdaları kaşıkla bebeğinize yedirirken temas eden yerlerde yanaklarda çok kısa süreli kızarıklıklar olabilir. Bu hemen alerji değildir. Çünkü bunlar 15-20 dakikada en fazla yarım saatte geçiyordur. Eğer alerji ise giderek yayılır vücuda gövdeye doğru dökülebilir ya da en tehlikelisi anaflaksi dediğimiz göz kapaklarında dudaklarda şişme ve nefes darlığıyla gidebilen tehlikeli versiyonlarıdır. Ama bu genelde zaten 180 günlük olana kadar bir şekilde bebeğin alerjik olduğuyla ilgili bize daha önce bir fikir verir ya da annesinde babasınında yada kardeşlerin de alerji öyküsü de bu çocukların olma ihtimali yüksektir.

Bebekler İçin Ek Gıda Listesi

0-6 ay Beslenmesi

• Tek başına anne sütü , anne sütü yetersiz ya da yoksa hekim denetiminde formül mama verilebilir.

Ek Gıda Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ek gıdaya geçişte bebeğimize ek gıda maddelerini tadımlık olarak verilmelidir. Yani teker teker ve her ek gıda malzemesi arasında 3 yada 5 gün ara olacak şekilde başlanmalıdır. Bebeğinizin bu yeni gıdalara alerjisi olabilir ya da sindirim güçlüğü çekebilir. Bu gıdalardan zamanla bir öğün oluşturulmalıdır. Yeni gıda maddeleri nedeniyle bebeğinizin kakasında değişiklikler olabilir.

Bir diğer dikkat edilecek husus da verilecek gıda maddelerine tuz yada şeker ilavesi yapılmamalıdır. Ayrıca verilecek besinler her öğünde taze hazırlanmalıdır.

Bebeklerde İnek sütü, Yumurta akı, Deniz ürünleri, fındık, fıstık ve ceviz gibi ek gıda besinleri verilirken dikkat edilmesi gerekir. Bu besinler alerjik besinler grubundadır. Alerji belirtileri birkaç dkda gelişebileceği gibi 72 saat içinde de gelişebilir.

Ek gıdaya geçiş döneminde bir çocuk hekimine danışmanızda fayda vardır.

Bir Yaşa Kadar Verilmesi Yasak Olan Besinler

Aşağıda bir yaşa kadar yasak olan bazı besinler verilmiştir.

• Tuz
• Şeker
• Margarin gibi katı yağlar
• Salam, sosis vb.
• Krema
• Bal
• Çay
• Kahve
• Patlıcan
• Midye

Ek gıda dönemine geçiş sürecinde işinizi kolaylaştıracak tariflere aşağıdan ulaşabilirsiniz. Bebeklerde ek gıda tarifleri;